De rol van verpleegkundige bij ziekenhuiscalamiteiten

Als er in een ziekenhuis een mogelijke calamiteit plaatsvindt, treedt het calamiteitenbeleid in werking. Verpleegkundigen zijn daar vaak nauwelijks bij betrokken. Ook de aanbevelingen die volgen uit onderzoek naar een calamiteit, landen maar matig op de verpleegkundige werkvloer. Hoe komt dat? En waarom moet het anders?

In het calamiteitenbeleid in ziekenhuizen spelen verpleegkundigen nog geen grote rol. Zij worden hoogstens betrokken in de multidisciplinaire onderzoekscommissie, na een calamiteit.

Ver van het bed, totdat…

Totdat een verpleegkundige zelf een keer direct een calamiteit meemaakt, is het calamiteitenbeleid voor de meeste iets dat ver ven hen afstaat. Vimmen (Veilig Incidenten Melden) gebeurt sinds enige jaren steeds vaker en wordt vooral gedaan door verpleegkundigen. Toch is het melden van calamiteiten voor verpleegkundigen niet gewoon. Ook lijken de aanbevelingen die uit de onderzoeken naar calamiteiten volgen hen veel minder te bereiken. Toch kunnen verpleegkundigen uiteraard net zo goed als andere zorgverleners direct of indirect te maken krijgen met een niet-beoogde of onverwachte gebeurtenis, die betrekking heeft op de kwaliteit van de zorg en die tot de dood van of een ernstige schadelijke gevolgen voor een cliënt heeft geleid.

Melden is niet eenvoudig

Of verpleegkundigen calamiteiten als zodanig herkennen en of zij aan de bel (durven) trekken bij mogelijke calamiteiten zijn belangrijke vragen waarover nog weinig bekend is. De hiërarchie in ziekenhuizen en de verschillende communicatiestijlen tussen artsen en verpleegkundigen maken dat het voor verpleegkundigen al helemaal niet altijd eenvoudig is een arts aan te spreken over mogelijke fouten. Het vermoeden bestaat dat verpleegkundigen nog vaak stil blijven wanneer zijn fouten vermoeden.

Wel essentieel

Een grotere betrokkenheid van verpleegkundigen is echter wel essentieel, zowel bij melding als bij het voorkomen van calamiteiten. Hun ervaring en inzicht in de zorgbeleving van patiënten is onmisbaar. Ook vergroot het betrekken van verpleegkundigen op beleidsniveau de bekendheid met calamiteiten en het calamiteitenbeleid onder hun collega’s.

Verpleegkundig expert patiëntveiligheid

Om de kloof tussen praktijk en beleid te helpen verkleinen is in Gelre Ziekenhuizen de functie van verpleegkundig expert patiëntveiligheid (VEP) geïntroduceerd. Steeds meer ziekenhuizen kennen al een medisch specialist patiëntveiligheid (MSP) die zich als lid van de medische staf bezighoudt met het patiëntveiligheidsbeleid en de implementatie ervan.

Eigenaarschap

Verpleegkundigen moeten het gevoel krijgen dat het over hen gaat, dat het voor hun beroepsuitoefening belangrijk is om de werkwijze aan te passen. Om dat te bereiken moeten beleidsmakers en bestuurders op een andere manier gaan communiceren naar de verpleegkundige afdelingen. Verpleegkundige hebben het idee dat er veel over, maar niet met hen gepraat wordt. Het belangrijkste is daarom dat er een groter beroep wordt gedaan op het eigenaarschap van de verpleegkundige. Met een betere afstemming van de communicatie over aanbevelingen valt nog veel te winnen. Steeds weer moet duidelijk worden gemaakt dat de aanpassingen gewenst zijn in het belang van de patiëntveiligheid. Wanneer verpleegkundigen overtuigd raken van dat belang en mee worden genomen in het proces, zal ook het gevoel minder worden dat ‘alles maar wordt opgelegd’. Het ontwikkelen en faciliteren van eigen initiatief hoort daar bij.

Een heftige ervaring

Tot slot: de VEP’s kunnen een belangrijke rol hebben tijdens de opvang en nazorg bij calamiteiten. Calamiteiten zijn voor alle betrokken zorgverleners heftig. Je kunt er nooit echt op voorbereid zijn.

Conclusies

Er blijkt nog veel ruimte voor grotere betrokkenheid van verpleegkundigen bij het thema patiëntveiligheid en bij de invulling van het calamiteitenbeleid. De medisch specialist patiëntveiligheid heeft in veel ziekenhuizen al een belangrijke positie verworven in het calamiteitenproces: ze hebben een brugfunctie tussen beleid en medische praktijk en wisselen geleerde lessen uit met collega’s in landelijke netwerken. Maar ook verpleegkundig experts lijken hard nodig.

Onze mening: de communicatie tussen dokters en verpleegkundigen kan nog verbeterd worden. ze kunnen door goed naar elkaar te luisteren veel van elkaar leren en uiteindelijk zal dit ook voor een betere patiëntveiligheid zorgen. 

Bron: Klik

              Begeleiden via sporten